Türkiye-Birleşmiş Milletler (BM) İlişkileri: Ortak Çıkar ve Uyuşmazlık Alanları

05.07.2021

ÖZET

2002 yılından günümüze Türk dış politikasının seyri ve temel dinamikleri değerlendirildiğinde üç farklı dönemden (2002-2012; 2012-2015; 2015 sonrası) bahsetmek mümkün görünmektedir. İlgili dönemlerin ayrışmasında iç koşullar ve gelişmeler kadar, küresel dünyada yaşanan değişim ve dönüşümün de önemli etkileri mevcuttur. Nitekim Türkiye söz konusu dönemlerde zamanın gereği olan belli ilkeler çerçevesinde dış politika eylemlerinde bulunmuştur ve bulunmaya devam etmektedir. Türkiye’nin BM ile ilişkileri de bu çerçevede değerlendirilebilir.

Birleşmiş Milletler (BM), Kurucu Antlaşması (BM Şartı)’nda belirtildiği şekliyle, uluslararası barış ve güvenliği korumak, ülkeler arasında dostane ilişkiler kurmak ve uluslararası problemlerin çözümünde uluslararası işbirliğini sağlamak temel amacıyla 1945 yılında kurulmuş, bugün 193 üyeye sahip küresel bir örgüttür.

Türkiye de BM’nin kurucu üyesidir ve kuruluşundan bu yana BM’nin politika üretme, karar alma ve uygulama aşamalarındaki tüm çalışmalarına katkı sağlamış ve sağlamaya devam etmektedir. BM içerisinde coğrafi esasa göre oluşturulan gruplardan Batı Avrupa ve Diğer Ülkeler grubunda yer alan Türkiye, 1951-1952, 1954-1955, 1961 ve 2009-2010 yıllarında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) geçici üyeliği yapmıştır.

Türkiye ayrıca BM barış operasyonlarına askeri ve sivil personel sağlayan ülkeler arasında yer almakta, yapmış olduğu insani yardımların bir kısmını da BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi aracılığıyla gerçekleştirmektedir ve BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi Donör Destek Grubu’na üyedir. Öte yandan Türkiye, başta BM 4. En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı (9-13 Mayıs 2011) ve Dünya İnsani Zirvesi (23-24 Mayıs 2016) olmak üzere BM ve/veya BM öncülüğündeki çok sayıda faaliyete ve BM ilintili birçok ofisin (UN Women Avrupa ve Asya’dan Sorumlu Bölge Ofisi, UNFPA Doğu Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi, UNDP Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu Ofisi gibi) merkezine ev sahipliği yapmaktadır.

Bu çalışma, genel durumu kısaca yukarıdaki şekilde değerlendirilebilecek Türkiye-BM ilişkileri, adı geçen üç dönemde genel Türk dış politikası ve anlayışındaki yeri, temel özellikleri ve önemli uzlaşma ve anlaşmazlık alanları bağlamında değerlendirilecektir. Bu doğrultuda özellikle Türkiye’nin BM için önemi, BM’nin Türkiye için önemi, Türkiye’nin 2009-2010 yılları arasında yapmış olduğu BMGK geçici üyeliği dönemindeki faaliyetleri ve tutumu, “Dünya Beşten Büyüktür” söyleminin temelini oluşturduğu mevcut BM düzenine karşı yaptığı eleştiriler ve bugüne kadar Genel Kurul Başkanlığı yapmayan Türkiye’nin Eylül 2020’de başlayan 75. Dönem BM Genel Kurul Başkanlığı için TBMM Dışişleri Komisyonu Volkan Bozkır’ı resmi aday olarak göstermesi ve başkanlığın etkileri ele alınacak ve mevcut küresel koşullar da  dikkate alınarak ilişkilerin geleceği adına öngörülerde bulunulmaya çalışılacaktır.

 

İÇİNDEKİLER

  1. ÖZET
  2. GİRİŞ
  3. TÜRKİYE-BM İLİŞKİLERİNDE ÖNE ÇIKAN KONULAR
    1. Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Geçici Üyeliği
    2. Büyükelçi Volkan Bozkır’ın 75. Dönem BM Genel Kurul Başkanlığı
    3. Türkiye’nin BM Barış Operasyonlarına Katkısı
    4. Türkiye’nin BM içinde Başlattığı Girişimler
    5. Türkiye’nin İnsani Yardım Çalışmaları
    6. Türkiye’deki BM ve/veya BM Öncülüğünde Gerçekleştirilen Faaliyetler
    7. Türkiye’de Bulunan BM Kuruluşları
    8. Türkiye’nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemine İlişkin Çalışmaları
    9. “Dünya Beşten Büyüktür”- BM Düzenine Karşı Türkiye’nin Yaptığı Eleştiriler
  4. SONUÇ
Diğer Yazılar

RAPOR | Türkiye-Birleşmiş Milletler (BM) İlişkileri: Ortak Çıkar ve Uyuşmazlık Alanları

ÖZET 2002 yılından günümüze Türk dış politikasının seyri ve temel dinamikleri değerlendirildiğinde üç farklı dönemden ...
Daha Fazlasını Oku

Küresel Salgın ve Biz…

Küresel salgın “öncesi biz” ile “sonrası biz” arasında neler değişti? Kaçımız samimiyetle bu soruyu yanıtlayabilir ...
Daha Fazlasını Oku

Küresel Salgından Sağlık Güvenliğine

Küresel salgın birincil hedef haline getirmek suretiyle en çok “kendimiz ve yakınlarımızın sağlığı” konusunda endişelendirdi ...
Daha Fazlasını Oku

Küresel Salgın: Çevre Güvenliğine İlişkin Değerlendirmeler…

Küresel salgın başka birçok konuda olduğu gibi çevre ile olan ilişkimizi de yeniden ele almamıza ...
Daha Fazlasını Oku

Küresel Salgın: Üniversitelerde Tercih Telaşı

Küresel salgın -ister istemez- hemen hepimizi bugüne kadar “neyi, neden yaptık/yapabildik, ya da yapmadık/yapamadık?” soruları ...
Daha Fazlasını Oku

Bizden Haberdar Olun

Mail aboneliği başlatmak için mail adresinizi bizimle paylaşabilirsiniz.

    Paylaş
    Etkinlik Takvimi
    Kasım

    Aralık 2024

    Ocak
    Pzt
    Sal
    Çar
    Per
    Cum
    Cmt
    Paz
    25
    26
    27
    28
    29
    30
    1
    Etkinlikler için Aralık

    1st

    Etkinlik Yok
    2
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    Etkinlikler için Aralık

    2nd

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    3rd

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    4th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    5th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    6th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    7th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    8th

    Etkinlik Yok
    9
    10
    11
    12
    13
    14
    15
    Etkinlikler için Aralık

    9th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    10th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    11th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    12th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    13th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    14th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    15th

    Etkinlik Yok
    16
    17
    18
    19
    20
    21
    22
    Etkinlikler için Aralık

    16th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    17th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    18th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    19th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    20th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    21st

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    22nd

    Etkinlik Yok
    23
    24
    25
    26
    27
    28
    29
    Etkinlikler için Aralık

    23rd

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    24th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    25th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    26th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    27th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    28th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    29th

    Etkinlik Yok
    30
    31
    1
    2
    3
    4
    5
    Etkinlikler için Aralık

    30th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Aralık

    31st

    Etkinlik Yok

    Diplomatik İlişkiler ve Politik Araştırmalar Merkezi

    Center for Diplomatic Affairs and Political Studies

    ‎مركز الشؤون الدبلوماسية والدراسات السياسية

    Centre des Affaires Diplomatiques et des études Politiques

    Центр дипломатических отношений и политических исследований

    外交事务与政治研究中心

    Back to top of page