Dünya Artık Düz Değil

03.09.2023

18. yüzyıldan itibaren sanayi devrimiyle birlikte başlayan Batının Küreselleşmesi süreci üç dalga halinde ilerlemiştir.

Liderliğini Avrupa’nın üstelendiği Küreselleşmenin ilk dalgasında deniz yollarının keşfi, demiryollarının ve denizaltı kabloların döşenmesi sonucunda nakliyat, ulaşım, haberleşme, finansman ve bankacılık ülkeler ve kıtalararasında yaygınlaştı ve Avrupalı güçler bu dönemde hakimiyetlerini bütün dünyaya yaymaya başladı.

2. Dünya savaşından sonra küreselleşmenin liderliğini Amerika devraldı ve küreselleşmenin yeni ivmesi başladı. Avrupa kıtasında, sanayi çağının erken dönemlerinde iç pazarların bütünleştirilmesi ihtiyacına bağlı olarak geliştirilen ulus devlet modelinden sonra batı entegrasyonun ve küreselleşmenin önemli bir aşaması sayabileceğimiz uluslar üstü bütünleşme hareketi başlatıldı. Bu aşamada Ulusal sınırlar kaldırılarak, pazarlar bütünleştirildi ve egemenlik ulus üstü yapılara devredildi.

21. Yüzyılın başlarından itibaren ise Küreselleşmenin dinamikleri zayıflamaya başladı. Günümüzde ise COVID-19 salgının açıkça gösterdiği gibi küreselleşme artık geriliyor.

Küreselleşme Geriliyor

Küreselleşmenin gerilemesinin altında yatan birçok sebep vardır. Bunlardan belki de en önemlisi Dizginsiz Küreselleşmenin yarattığı ekonomik eşitsizliktir. Bu durumun en önemli sonuçlarından biri popülist liderlerin yükselişi için uygun  bir zemin yaratması olmuştur. Küreselleşmenin asimetrik etkilerinin kışkırttığı sosyal maliyetler arttıkça, küreselleşmeye karşı siyasi ve toplumsal tepki güç kazandı ve küreselleşmeye karşı tecritçi bir gündemi destekleyen dünyadaki popülist partilerin  yükselişi tetiklendi.

Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Pas Kuşağı’ndaki imalat sanayilerinin çöküşü, imalat işlerini geri getirme ve Amerikan işçilerini küreselleşmenin etkilerinden koruma sözü veren Donald Trump gibi popülist adaylara desteği artırdı.

Küreselleşmeye karşı tepki, salgın başlamadan önce korumacılar ve ulusal güvenlik şahinleri tarafından zaten yönlendiriliyordu. Brexit oylamasından sonra, Macaristan ve İtalya seçimleri, Batı’nın küreselleşmeye karşı tepkisinin önemli işaretleri olarak ortaya çıkmıştı. Böylesi bir ortamda Mart 2020’de Kovid-19 salgını patlayınca, önce zaten var olan korumacılık daha aşırı bir eğilim haline geldi.

Küresel Yönetişim Boşluğu Artıyor

COVID-19, Çin ve ABD arasında “yeni bir soğuk savaş türüne” yol açan dönüm noktası olarak hatırlanabilir. Salgından önce, iki güç arasındaki gerginlik zaten birçok farklı alanda (ticaret, mülkiyet hakları, Güney Çin Denizi’ndeki askeri üsler ve özellikle stratejik endüstrilere teknoloji ve yatırım) artmaya başlamıştı, ancak 40 yıllık stratejik angajmandan sonra salgın, iki jeopolitik devin rekabetlerini daha da kötüleştirdi ve aralarındaki rekabeti yoğunlaştırdı.

Pekin, ABD liderliğinin yokluğundan yararlandı ve krizi jeopolitik bir fırsata dönüştürmek için çok yönlü bir yaklaşım izledi. Çin’in krizi fırsata dönüştürme yeteneği, Trump yönetiminin kendi ihmalleri ve  eylemleriyle büyük ölçüde desteklendi. Yumuşak güç için çok önemli olan “sistemlerin rekabeti”nde, Amerika etkisiz kaldı. Yönetimin kötü kararlar silsilesi Amerika’yı karmaşık küresel zorlukları karşılamak şöyle dursun, kendi halkını koruyamayan bir ulus gibi gösterdi. Bu durum Çin’in yanıt ve yönetişim modelinin tutarlılığını ve yeterliliğini yükseltmeye hizmet etti.

Öte yandan, geçtiğimiz on iki yıl boyunca, 2008 mali krizi, Euro Bölgesi borç krizi, 2015 göç dalgası, Brexit, yükselen sağcı ve popülist hareketler, Macaristan ve Polonya gibi yerlerde demokratik gerileme, ABD ile artan transatlantik gerilimler ve Rusya’nın Avrupa üzerindeki baskısı eliyle zaten hırpalanmış durumda olan Avrupa Birliğinde ülkelerarası iş birliği ortamı geriledi, herkes kendi başlarının çaresine bakma eğilimine girdi, sınır kısıtlamaları getirildi ve bazı hayati tıbbi ekipmanların ihracatın sınırlandı. Bütün bunlar Avrupa Birliğinin oluşturan halklarda ve liderliklerinde bazı kabuk bağlamış yaraları yeniden açtı. Avrupa Birliğinin ve onun kurumlarının etkinliğinin sorgulanması ciddi biçimde arttı.

Diğer Yazılar

Avrupa Entegrasyonun Geleceği

Avrupa tarihi krizler, savaşlar, parçalanmalar ve bütünleşmeler tarihidir. Ancak, Avrupa’nın savaşlarını bütün dünyayı ilgilendiren hale ...

Dünyanın Geleceği

Biyosfer, tüm ekosistemlerin dünya çapındaki toplamıdır. Biyosferin, en azından yaklaşık 3.5 milyar yıl önce bir ...

Dünya Artık Düz Değil

18. yüzyıldan itibaren sanayi devrimiyle birlikte başlayan Batının Küreselleşmesi süreci üç dalga halinde ilerlemiştir. Liderliğini ...

Demokrasilerin İntiharı

Batı tarihindeki bu en korkunç yüzyıl, aslında demokrasi adına yüksek beklentiler atmosferinde başlamıştı. 1900'lü yıllara ...

Dönüşüm Çağı: Dünya 3.0

Tarihteki büyük ekonomik devrimler, yeni üretim teknolojileri yeni iletişim ve enerji sistemleriyle birleştiğinde ortaya çıkar ...


Bizden Haberdar Olun

Mail aboneliği başlatmak için mail adresinizi bizimle paylaşabilirsiniz.


    Paylaş

    Etkinlik Takvimi
    Ocak

    Şubat 2025

    Mart
    Pzt
    Sal
    Çar
    Per
    Cum
    Cmt
    Paz
    27
    28
    29
    30
    31
    1
    2
    Etkinlikler için Şubat

    1st

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    2nd

    Etkinlik Yok
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    9
    Etkinlikler için Şubat

    3rd

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    4th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    5th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    6th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    7th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    8th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    9th

    Etkinlik Yok
    10
    11
    12
    13
    14
    15
    16
    Etkinlikler için Şubat

    10th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    11th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    12th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    13th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    14th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    15th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    16th

    Etkinlik Yok
    17
    18
    19
    20
    21
    22
    23
    Etkinlikler için Şubat

    17th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    18th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    19th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    20th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    21st

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    22nd

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    23rd

    Etkinlik Yok
    24
    25
    26
    27
    28
    1
    2
    Etkinlikler için Şubat

    24th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    25th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    26th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    27th

    Etkinlik Yok
    Etkinlikler için Şubat

    28th

    Etkinlik Yok


    Diplomatik İlişkiler ve Politik Araştırmalar Merkezi

    Center for Diplomatic Affairs and Political Studies

    ‎مركز الشؤون الدبلوماسية والدراسات السياسية

    Centre des Affaires Diplomatiques et des études Politiques

    Центр дипломатических отношений и политических исследований

    外交事务与政治研究中心

    Back to top of page