Etkinlik Yok
Amerika Birleşik Devletleri (ABD veya Birleşik Devletler)’in 45. Başkanı Donald Trump, idareden uzak olduğu bir dönemin ardından 2024 yılı sonunda yapılacak başkanlık seçimlerinde bir şans daha isteyecek. İçinde bulunduğumuz günlerde Cumhuriyetçilerin başkan adayı olarak ismini kesinleştiren Trump, bir önceki döneminde özgün kişiliğiyle dikkat çekmişti. İç politikada ‘Önce Amerika’ demiş, dış siyasette ‘İlkeli Realizm’ düsturuyla hareket etmişti. Başkanlık makamına geçtiği günden idareyi devrettiği 2021 yılına kadar nevi şahsına münhasır özellikleri, dünyayı hiç görülmediği bir hızla değiştirmişti.
Trump Amerika’yı tekrar muhteşem yapmaya hazırlanırken ince bir buz üzerinde yürüyor. 2017’deki başkanlığına uzanan yolda yaşananlar ve sonrasında meydana gelenler, Trump’ı Amerikan yargısının önüne getirdi. Cumhuriyetçilerin adayı şu anda ikisi federal, ikisi de eyalet düzeyinde dört davada yargılanıyor. Bu yargılamaların ne zaman nihayete ereceği hakkında kesin bir söylemde bulunmak güç. Okunan yazıda devam eden yargılamaların konusunu aktaracak, Amerikan hukukuna göre seçilme yeterliliklerini inceleyecek ve Donald Trump’ın bu davalardan fayda/maliyet ekseninde -ki bu kendisinin politik yaklaşımını da özetlemektedir- ortaya koyabileceği çıktıları analiz edeceğiz. Bununla birlikte Amerikan meclisleri tarafından yürütülen ve Türkiye’deki Yüce Divan yargılamalarına benzeyen ‘Impeachment (Azil)’ süreçlerine, farklı hukuki ve siyasi altyapıda olmaları hasebiyle bu analizde yer vermeyeceğiz.
1. Trump Davaları: Tarihçe ve Açılış Nedenleri
1.1. Sus Payı Davası
Trump hakkındaki ilk yargısal eylem, Mart 2023’te Manhattan Bölge Savcısı tarafından duyurulan iddianame oldu. 2016 başkanlık seçimleri döneminde yetişkin film yıldızı Daniels’e 130 bin dolarlık “Sus Payı” ödemesiyle ilgili Seçim Kampanyası Yasası ihlali ve bu ödeme kapsamında iş yeri kayıtlarında sahtekarlık yapmakla ilgili hazırlanan 16 sayfalık iddianame, New York eyalet yasalarını ihlalden Trump’a 34 suçlama yöneltti. Trump, dört yıllık ABD Başkanlığı döneminin ardından hakkında açılan bu dava ile ABD tarihinde kendisine yöneltilen ilk suçlama nedeniyle hakim karşısına çıkan ilk ABD Başkanı oldu. Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg, Trump’ın 4 Nisan 2023’te New York’ta hakim karşısına çıkmasının ardından “iş kayıtlarını tahrif etmekle ilgili 34 ağır suç işlediği” kanısına vardıklarını belirtti.
Daniels, Trump ile cinsel ilişkiye girdiği iddiası konusunda sessiz kalması için 2016’da 130 bin dolar ödeme karşılığında bir anlaşmaya imza attığını ancak Trump tarafından imzalanmadığı için bunun geçersiz olduğunu savunmuştu.
1.2. “Mar-o-Lago Belgeleri” Davası
Eski Başsavcı Jack Smith’in özel yetkili uzman olarak atandığı ve Trump’a yönelik “Gizli Belgeler” ve “6 Ocak Kongre Baskını” soruşturmalarını yürüten ikinci iddianame, 9 Haziran’da duyuruldu. Bu kırk sayfalık iddianame, Trump’ın 2021’in Ocak ayında Beyaz Saray’dan ayrılırken devlete ait “gizli belgeleri” yanında götürdüğü ve federal incelemeleri engellediğiyle ilgili kırk suçlamayı içeriyor.
İddianamedeki suçlamalar arasında Trump’ın, Mar-a-Lago’daki malikanesinden çıkan gizli belgelerle ilgili güvenlik kamerası görüntülerini silmesi talimatını vermesi, başkalarını bunu yapmaya teşvik etmesi ve gizli bir ulusal güvenlik belgesini gizlilik yetkisi olmayan kişilerle paylaştığına yönelik iddialar yer alıyor. Trump, iddianame üzerine 13 Haziran’da Miami’de hakim karşısına çıktı ve “federal soruşturma kapsamında ikinci kez hakim karşısına çıkan ilk ABD Başkanı” olarak tarihe geçti. Buna karşın, kendisi davadaki suçlamaları kabul etmedi. Mar-a-Lago belgeleri davasının yargılama süreci 20 Mayıs 2024’te başlayacak.
Şubat 2022’de Florida’da bulunan Trump’ın malikanesi olan “Mar-a-Lago”da ele geçirilen 15 kutu belge arasında, çoğunluğu ulusal güvenlik meselelerini içeren ve “gizli bilgi” damgalı belgelerin bulunduğu ortaya çıktığı iddia edilmişti.
1.3. ‘6 Ocak Kongre Baskını’ Davası
Washington DC Bölge Mahkemesine sunulan 45 sayfalık iddianameyle duyurulan üçüncü dava, Trump’a karşı 1 Ağustos 2023’te açıldı. 2020 başkanlık seçimi sonuçlarını kendi lehine değiştirme girişimine ilişkin yürütülen “6 Ocak Kongre baskını” soruşturmaları kapsamında hazırlanan iddianamede, Trump’a 4 yeni suçlama yöneltilmişti. Suçlamalar arasında “ABD’yi yanıltmak için komplo kurma”, “resmi bir soruşturmayı engellemek için komplo kurma”, “resmi bir soruşturmayı engellemeye teşebbüs” ve “seçmenlerin anayasal haklarını kullanmalarını engellemek için komplo kurma” yer alıyordu. Davanın ilk duruşma tarihi için Ocak 2024 önerilirken Trump ise duruşmayı 2024 seçimleri sonrasına ertelemek istediğini ifade etmişti.
…
