Rusya – Ukrayna Krizi ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Üyelerinin Bölgesel Rolü

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılması uluslararası arenada tek kutuplu bir düzenin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Rusya, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla birlikte eski Sovyet coğrafyasındaki egemenliğini kaybetmiş olsa da bölgedeki etkisini sürdürme amacıyla çeşitli stratejiler geliştirmiştir. Bu stratejiler arasında, bölgedeki siyasi ve ekonomik ilişkilerin yeniden düzenlenmesi, kültürel ve ideolojik etkileşimin devam ettirilmesi, askeri varlığın korunması ve bölgesel müttefiklerle ilişkilerin güçlendirilmesi gibi unsurlar bulunmaktadır. Bu faaliyetlere ek olarak Rusya, eski Sovyet coğrafyasındaki ülkeler ile ortak tarihsel, demografik, kültürel, ekonomik ve ideolojik bağlarını kullanarak, bölgedeki nüfuzunu genişletmeye çalışmıştır. Bu kapsamda smart power unsurlarını kullanma eğilimi göstermiştir. Ekonomik yardımların sağlanması, kültürel etkinliklerin düzenlenmesi ve eğitim programları gibi araçlarla etkileyici bir diplomasi yürütülmüştür. Bu faaliyetler, eski Sovyet coğrafyasının bağımsızlık sonrası dönemdeki politikalarını etkilemiş ve bölgesel denge üzerinde belirleyici bir rol oynamıştır.

Rusya’nın eski Sovyet coğrafyasındaki ülkelere yönelik baskıcı ve manipülatif politikaları, 2008’de Gürcistan ve 2014’te Kırım krizlerinin yaşanmasına yol açmıştır. Moskova’nın Kiev yönetiminin NATO üyeliği talebine karşı Şubat 2022’de başlattığı askeri operasyonlar, ‘yakın çevre’ statüsünde olan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ni de etkilemiştir. Orta Asya Türk Devletleri’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklemelerine rağmen, Rusya’ya doğrudan karşı gelmekten kaçındıkları gözlemlenmiştir. Hem Özbekistan’da hem de Kırgızistan’da Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü destekleyen Dışişleri Bakanlarının görevden alınması buna bir örnek teşkil etmektedir.

Bu çalışmada, Rusya – Ukrayna krizinin Orta Asya’da bölgesel istikrara ve güvenliğe etkisini anlatmak amaçlanmıştır. Enerji kaynakları, ticaret ilişkileri ve ekonomik bağlantılar açısından, söz konusu çatışmanın bölgesel ve küresel ekonomiye etkileri değerlendirilecektir.

Son bölümde ise bulgular değerlendirilerek Rusya – Ukrayna savaşında TDT’nin ve üyelerinin bölgesel rolü incelenerek analiz edilecektir.

…