Devletlerin dış politikadaki eylem biçimlerini ve çıktılarını meydana getiren bir karar alma mekanizmaları vardır. Devletlerin karar alma süreçlerinde kararın biçimlendirilmesi ve eyleme geçilmesi durumları söz konusudur. Bu süreçte devlet aygıtı içerisindeki bir birimin ya da devlet aygıtının bir parçasının diğerlerine oranla alınan kararda daha etkin söz sahibi olması rastlanılabilir bir durumdur.
Türkiye ilerleyen bölümlerde detaylı açıklanacağı üzere, kendine özgü bir siyasi iklime sahiptir. Bu siyasi ortam içerisinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Türk dış politikası karar alma mekanizması içindeki konumu çeşitli dönemlerde artış ve azalış göstermiştir. Türkiye’de dış politika karar alma mekanizmasında askerin etkinliğini incelemek için öncelikle Türkiye’de ordunun konumlandırılışına bakmak faydalı olacaktır.
Ordunun Devlet Temelindeki Varlığı
Gelişmekte olan veya bağımsızlığını yeni kazanan ülkelerde ordunun konumu çok daha kapsamlıdır. Çünkü halihazırda bu ülkelerin bir kısmında verilen ulusal kurtuluş mücadelesi ve kazanılan bağımsızlıkla birlikte bu mücadeleyi yöneten askeri kadrolar, sürecin sonunda ülke yönetimini ele almışlardır. Yani hem kurtarıcı hem kurucu unsur noktasında asker imzası vardır. Öte yandan bu ülkelerde sivil toplum henüz oluşum ve gelişim aşamasında olduğundan ordu elindeki silahlı güçle aktifliğini koruyabilmektedir. Bu durum, yine analizin ilerleyen bölümlerinde sıkça değinilecek olan askeri darbelere de bir sebep teşkil etmektedir. 1945’ten itibaren bağımsızlığını kazanan devletlerin dörtte üçü askeri darbe görmüştür.
…